الگوی دریافت غذایی "روی" در خانوارهای ایرانی و برآورد خطر شیوع کمبود "روی" در سطح ملی

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت "روی" در عملکرد طبیعی و سلامت فردی، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و تعیین میانگین سرانه "روی" دریافتی روزانه، منابع غذایی اصلی تأمین کننده "روی" در رژیم غذایی و شیوع دریافت ناکافی در خانوارهای ایرانی در کل کشور انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی- تحلیلی داده‌های الگوی مصرف غذایی 7158 خانوار در کل کشور و به تفکیک مناطق شهری و روستایی در فاصله زمانی یک سال جمع آوری شد. داده‌های الگوی غذای مصرفی با استفاده از پرسشنامه 24 ساعت یادآمد خوراک در 3 روز متوالی به روش توأمان خاطره ای- توزینی تکمیل شد. میانگین سرانه نیاز روزانه به انرژی و مواد مغذی با استفاده از آخرین ویراست نیاز (2001) FAO/WHO محاسبه شد. اندازه گیری میزان "روی" در 5 نوع نان سنتی غالب مصرفی و 2 نوع برنج با روش مستقیم آنالیز شیمیایی انجام شد.کفایت تغذیه ای با روش تخمین متوسط نیاز estimated average requirement EAR – IZiNCG (International Zinc Nutrition Collaborative Group ) تعیین و شیوع خطر کمبود "روی" در سطح ملی برآورد شد. یافته ها: میانگین "روی" دریافتی در کشور 1/3 ± 3/10 و در مناطق شهری و روستایی به ترتیب 0/3 ± 1/10 و 3/3±7/10(میلی‌گرم/نفر/روز) است. رژیم غذایی ایرانیان در سطح میانگین کل، در مقایسه با نیاز بر اساس رژیم غذایی با با زیسست فراهمی پایین 79٪ و با زیسست فراهمی متوسط 158٪ نیاز را تامین می‌کند. مواد غذایی اصلی تامین "روی" بترتیب نان (5/38%)، برنج (2/12%) و گوشت قرمز (8/10٪) هستند. در مقایسه با حاشیه مرزی تعیین شده توسط IZiNCG و بررسی کفایت دریافت "روی" (< EAR-IZiNCG) نتایج زیر به دست آمد: 1- در مقایسه با رژیم غذایی گیاهی تصفیه نشده شیوع کمبود "روی" یک مشکل سلامت عمومی است. 2- و در مقایسه با رژیم غذایی گیاهی تصفیه شده و یا مخلوط: هم در مناطق شهری و روستایی شیوع کمبود "روی" کمتر از 25% است. نتیجه‌گیری: حدود یک چهارم خانوارهای ایرانی دچار کمبود "روی" دریافتی هستند. برای ارزیابی صحیح کفایت دریافت "روی" و انتخاب استاندارد نیاز مناسب، تعیین سطح زیست فراهمی "روی" رژیم غذایی خانوارهای ایرانی عامل تعیین کننده اصلی است. واژگان کلیدی: روی، الگوی مصرف غذایی، کفایت تغذیه ای، خانوارهای ایرانی